معروف ترین دانشمندان زن تاریخ

معروف ترین دانشمندان زن تاریخ : ۱۵ دانشمند زن مشهوری که جهان را تغییر دادند

در طول تاریخ، پیشرفت‌های علمی و کشفیات بزرگ به کمک ذهن‌های خلاق و پرتلاش به وجود آمده است. در این میان، زنان دانشمند نیز نقش بسزایی داشته‌اند و با تلاش‌های بی‌وقفه و نبوغ خود، به تحولات عظیمی در زمینه‌های مختلف علمی دست یافته‌اند. این زنان با شجاعت و اراده‌ای قوی، در حوزه‌هایی همچون پزشکی، شیمی، فیزیک و اخترشناسی، اکتشافاتی را انجام داده‌اند که تأثیرات عمیق و پایداری بر جهان علمی و به ویژه زندگی انسان‌ها داشته است.

در مقاله ی معروف ترین دانشمندان زن تاریخ ، به معرفی ۱۵ دانشمند زن برجسته خواهیم پرداخت که با آثار و کشفیات خود، دنیای علم را متحول کرده‌اند. این زنان نه تنها در زمان خود به عنوان پیشگامان علمی شناخته شده‌اند، بلکه به خاطر دستاوردهایشان، الهام‌بخش نسل‌های بعدی نیز بوده‌اند. بررسی زندگی و کارنامه این دانشمندان، فرصتی است برای شناخت بهتر از تأثیرات مثبت و قابل توجه آنها بر پیشرفت علم و فناوری.

۱۵ دانشمند زن مشهوری که جهان را تغییر دادند

دستاوردها و کشفیات بزرگ‌ترین دانشمندان جهان می‌تواند به طور قابل توجهی درک ما از دنیای اطراف را تغییر دهد. از درمان بیماری‌ها گرفته تا اختراع دستگاه‌ها و پاسخ به سوالات دیرینه، تأثیر آنها غیرقابل اندازه‌گیری است. در میان این گروه برجسته، تعدادی از زنان با اعتبار نیز وجود دارند که کارشان در زمینه‌هایی مانند اخترشناسی، شیمی و پزشکی در ردیف برترین کشفیات تاریخ قرار دارد.

در طول تاریخ علم، زنان نقش مهمی در کشف و توسعه عناصر، ابزارها و درمان‌هایی که زندگی‌ها را نجات داده و بهبود می‌بخشند، ایفا کرده‌اند. مشهورترین دانشمندان زن پیشگامانی بودند که در زمینه‌های فیزیک، شیمی و سفرهای فضایی آثار قابل توجهی از خود بر جای گذاشتند و راه را برای نسل‌های بعدی زنانی که قدم در مسیر آنها گذاشتند، هموار کردند. در اینجا به معرفی تعدادی از آنها خواهیم پرداخت.

از این ۱۵ دانشمند زن معروف که جهان را تغییر دادند، الهام بگیرید:

۱. Dorothy Hodgkin

دوروثی هاجکین، شیمیدان بریتانیایی، از سنین کودکی با علم آشنا شد و در سن ۱۰ سالگی به کریستال‌ها علاقه‌مند شد. او به عنوان دانش‌آموز در انگلستان، به تحصیل شیمی پرداخت و به تحقیق درباره استفاده از بلورنگاری با اشعه X پرداخت. این تصمیم برای او مفید واقع شد، چرا که از این تکنولوژی برای تعیین ساختارهای اتمی بیومولکول‌ها مانند پنی‌سیلین، ویتامین B12 و انسولین استفاده کرد (یک پیشرفت عمده در درمان دیابت). او همچنین از تکنولوژی اشعه X برای درمان سربازان جنگ جهانی اول استفاده کرد. شاید حتی بیشتر از این، او کارهایش را در حالی انجام داد که به دلیل روماتیسم مفصلی، که از جوانی به آن مبتلا شده بود، دچار مشکلاتی بود.

۲. Katherine Johnson

کاترین جانسون در سنین جوانی و با افتخار از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد، در حالی که اکثر افراد در آن سن از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند. او بعداً به برنامه‌ای در کمیته مشاوره ملی هوافضا (NACA) درخواست داد و به عنوان یکی از "کامپیوترهای انسانی" آن سازمان پذیرفته شد. یکی از مهم‌ترین وظایف کاترین، محاسبه مسیر پرواز نخستین پرواز فضایی سرنشین‌دار آمریکایی در سال ۱۹۶۱ و فرود بر روی ماه آپولو در سال ۱۹۶۹ بود. در حالی که ناسا از سال ۱۹۶۲ به استفاده از کامپیوترها برای این کار پرداخت، فضانورد جان گلن از پرواز تا زمانی که کاترین محاسبات کامپیوتر را به‌صورت دستی بررسی نکرد، خودداری کرد.

۳. Cecilia Payne-Gaposchkin

هنگامی که سسیلیا پین-گاپوچکین به عنوان نخستین زن دکترای خود را از کالج رادکلیف هاروارد دریافت کرد، هیچ‌کس نمی‌دانست که رساله دکتری او چه تغییرات بزرگی در دنیای علم به وجود خواهد آورد. نتیجه‌گیری او مبنی بر این‌که ستاره‌ها عمدتاً از هیدروژن و هلیم تشکیل شده‌اند، با نظریه رایج آن زمان در تضاد بود و برخی از پیشروترین دانشمندان روز به‌طور علنی به یافته‌های او شک کردند. بیش از یک دهه طول کشید تا دانشمند دیگری به همین نتیجه برسد. در این میان، پین-گاپوچکین به نخستین زن تبدیل شد که ریاست دپارتمان را در هاروارد بر عهده گرفت و کارهای او موجب شد که دیگر دانشگاه‌ها نیز پذیرش دانشجویان زن را در برنامه‌های علمی خود افزایش دهند.

۴. Lise Meitner

لیز مایتنر یکی از تنها دو زنی است که نام یک عنصر به افتخار او گذاشته شده است—عنصر با شماره اتمی ۱۰۹ "میتنریوم" نام دارد. (دیگر عنصر به نام ماری کوری "کوریوم" نام‌گذاری شده است.) او نخستین استاد فیزیک در آلمان و نخستین دانشمند بود که اصطلاح "شکافت هسته‌ای" را در یک مقاله منتشر شده به کار برد. در طول حرفه‌اش، او کشف کرد که چه چیزی موجب پدیده آوژه می‌شود، توضیح داد که شکافت هسته‌ای چگونه کار می‌کند و عنصر پروتاکتینیوم را کشف کرد. مایتنر با تبعیض‌های زیادی به عنوان زن در علم روبه‌رو شد و جایزه نوبل شیمی که تنها به همکارش اتو هان برای کشف شکافت هسته‌ای در سال ۱۹۴۴ اعطا شد، به او تعلق نگرفت.

۵. Grace Hopper

گریس هاپر، که به نام "گریس شگفت‌انگیز" نیز شناخته می‌شود، به خاطر کارهای پیشگامانه‌اش در توسعه زبان‌های برنامه‌نویسی کامپیوتری معروف است. او کار خود را در زمینه محاسبات در طول جنگ جهانی دوم آغاز کرد، زمانی که به‌عنوان افسر ذخیره به نیروی دریایی پیوست و بر روی برنامه کامپیوتر هاروارد مارک I کار کرد. او سپس اولین کامپایلر را توسعه داد و زبان برنامه‌نویسی COBOL (زبان برنامه‌نویسی تجاری عمومی) را ایجاد کرد. او همچنین یکی از نخستین افسران زن در نیروی دریایی ایالات متحده بود که تا سن ۷۹ سالگی در نیروی دریایی ذخیره خدمت کرد.

۶. Chien-Shiung Wu

فیزیکدان چین-شیونگ وو از یک روستای ماهیگیری در چین به کار در پروژه منhattan در ایالات متحده رسید. به او لقب "بانوی اول فیزیک" داده شده است و او نخستین کسی بود که نظریه شکافت بتا فریمی را تایید کرد. نتیجه این کار، کشف روش تولید مقادیر کافی اورانیوم برای سوخت بمب اتمی بود. آزمایش او بر روی اتم‌های رادیواکتیو امروزه به عنوان "آزمایش وو" شناخته می‌شود. او همچنین بررسی کرد که چگونه گلبول‌های قرمز تغییر می‌کنند و باعث بیماری کم‌خونی داسی‌شکل می‌شوند.

۷. Alice Augusta Ball

در عمر کوتاه خود، آلیس آگوستا بال کشفیات مهمی انجام داد که روش درمان بیماری جذام را تغییر داد. این شیمیدان پیشگام، نخستین زن سیاه‌پوست بود که مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه هاوایی دریافت کرد و در آنجا به تدریس شیمی پرداخت. کار او بر روی ساختار گیاهان، به‌ویژه گیاه بومی کوا در هاوایی متمرکز بود. این گیاه به مدت طولانی به عنوان درمان موضعی برای پوست استفاده می‌شد و بال روشی را برای تزریق روغن گیاه به عنوان درمان جذام توسعه داد.

پس از مرگ زودهنگام آلیس بال در سال ۱۹۱۶ در سن ۲۴ سالگی، تحقیقات او در زمینه درمان جذام به دست دانشمند دیگری افتاد که مقاله‌ای در این زمینه منتشر کرد. او موفق به اختصاص اعتبار کار اصلی بال به نام خود نشد و به جای آن، یافته‌های او را به نام خود ارائه داد. سال‌ها طول کشید تا سهم آلیس بال در این زمینه به درستی شناخته شود.

۸. Marie Skłodowska Curie

ماری کوری، که عناصر رادیواکتیو رادیوم و پلی‌نیوم را کشف کرد و اصطلاح "رادیواکتیویته" را معرفی نمود، در زمره مشهورترین دانشمندان زن جهان قرار دارد. او جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۳ را به خاطر کارهایش به اشتراک گذاشت و نخستین زن شد که این جایزه را دریافت کرد. پس از مرگ ناگهانی شوهرش، او به کار با اشعه ادامه داد و در سال ۱۹۱۱ جایزه نوبل شیمی را به دست آورد—او تنها زن با چنین افتخاری و نخستین فردی است که دو جایزه نوبل در زمینه‌های علمی مختلف دریافت کرده است. علاوه بر کارهای علمی‌اش، ماری کوری به‌عنوان یک حامی قوی حقوق زنان و آموزش نیز شناخته می‌شود. او موسسات کوری را در پاریس و ورشو تأسیس کرد که تا به امروز به عنوان مراکز برجسته تحقیقاتی شناخته می‌شوند.

دانشمندان زن مشهور امروزی

جامعه علمی امروزی متفاوت از زمانی است که شوهر ماری کوری مجبور شد به خاطر تحقیقات مشترکشان اصرار کند که نام او به جایزه نوبل اضافه شود. این زنان در حالی که تیم‌های تحقیقاتی را رهبری می‌کنند و اکتشافات مهمی انجام می‌دهند، به ساختن بر روی کارهای پیشینیان خود ادامه می‌دهند و زنان بیشتری را تشویق می‌کنند تا وارد این عرصه شوند.

۹. Wally Funk

والی فانک یک خلبان و فضانورد آمریکایی است. او به خاطر عضویت در گروه "مرکری ۱۳" مشهور است، گروهی از زنان که در اوایل دهه ۱۹۶۰ تحت آزمایش‌های سخت‌گیرانه فیزیکی و روان‌شناختی قرار گرفتند تا مشخص شود که آیا زنان می‌توانند استانداردهای ناسا برای سفر به فضا را برآورده کنند یا خیر. با وجود اینکه فانک و سایر اعضای مرکری ۱۳ عملکردی مشابه یا بهتر از فضانوردان مردی که برای برنامه فضایی ناسا انتخاب شده بودند، داشتند، به دلیل جنسیتشان از سفر به فضا کنار گذاشته شدند. والی فانک به عنوان یک خلبان موفق، مربی پرواز و حامی حقوق زنان در صنعت هوانوردی شناخته شد. او در سال ۲۰۲۱ با پرواز در فضا در سن ۸۲ سالگی، به پیرترین فردی تبدیل شد که تاکنون در فضا پرواز کرده است و رکوردی که قبلاً ۲۳ سال در دست جان گلن بود را شکست.

۱۰. Jane Goodall

با اینکه جین گودال از کودکی عاشق حیوانات بود، هرگز قصد نداشت که دانشمند شود. عدم آموزش رسمی او زمانی که برای مشاهده شامپانزه‌ها به منطقه حفاظت شده گومبه استریم فرستاده شد، به نفعش بود. بدون محدودیت‌های روش‌های متداول مطالعه حیوانات، گودال تکنیک‌های خاص خود را توسعه داد، از جمله زندگی در میان شامپانزه‌هایی که مطالعه می‌کرد و ارتباط شخصی با آنها برقرار کردن. از طریق کارهایش، او دریافت که شامپانزه‌ها ابزار می‌سازند و از آنها استفاده می‌کنند، پیوندهای قوی بین مادران و نوزادان ایجاد می‌کنند، در جنگ‌ها شرکت می‌کنند و رحمت را نشان می‌دهند. اکنون جین گودال یکی از پیشروترین پرایماتولوژیست‌های جهان و یک حامی مادام‌العمر حفظ محیط زیست است.

۱۱. Cynthia Kenyon

کار سینتیا کنیون به جهان بینش جدیدی در مورد فرآیند پیری ارائه داد. این زیست‌شناس مولکولی آمریکایی نخستین کسی بود که به مطالعه پروفایل‌های بیانی ژن‌ها پرداخت و مطالعه نوآورانه او در سال ۱۹۹۳ بر روی جهش‌های ژنی در کرم‌های گرد نشان داد که پیری یک فرآیند ژنتیکی است. کشفیات کنیون مسیرهای جدیدی را برای تحقیق در مورد مکانیزم‌های پیری و بیماری‌های مرتبط با آن گشود و به تأسیس رشته بیوگرنتولوژی به عنوان یک حوزه امیدوارکننده علمی کمک کرد. او در حال حاضر به عنوان نایب رئیس تحقیقات پیری در شرکت کالی‌کو لایف ساینسز مشغول به کار است.

۱۲. Nina Tandon

نینا تاندون، مهندس زیست‌پزشکی و کارآفرین آمریکایی، به خاطر کارهایش در زمینه مهندسی بافت شناخته شده است. تحقیقات او بر روی توسعه تکنیک‌های جدید برای رشد بافت‌ها و اعضای انسانی در آزمایشگاه تمرکز دارد، با هدف ایجاد بافت‌های جایگزین برای بیمارانی که از آسیب‌ها یا بیماری‌ها رنج می‌برند. یکی از دستاوردهای قابل توجه تاندون، تأسیس شرکت بیوتکنولوژی به نام EpiBone است که در حال توسعه تکنولوژی برای رشد بافت استخوان از سلول‌های خود بیمار است. تکنولوژی این شرکت پتانسیل انقلابی در زمینه پیوند استخوان دارد، که در حال حاضر با کمبود بافت اهداکننده و خطر رد توسط سیستم ایمنی بیمار محدود شده است.

۱۳. Françoise Barré-Sinoussi

با اینکه فرانسواز باره-سینوسی عاشق علم بود، او اغلب کلاس‌های دانشگاه پاریس را ترک می‌کرد تا در موسسه پاستور کار کند. او به خاطر کارهایش بر روی رتروویروس‌ها، به ویژه کشف ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) شناخته می‌شود. تحقیقات او منجر به ایجاد آزمایش‌های تشخیصی و درمان‌ها برای بیماران HIV/AIDS شد و او همچنان به تحقیق بیشتر و دسترسی بهتر به داروهای نجات‌بخش زندگی ادامه می‌دهد. باره-سینوسی در سال ۲۰۰۸ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کرد.

۱۴. Kiara Nirghin

در سن ۱۶ سالگی، کیارا نیرگین برنده نمایشگاه علمی گوگل ۲۰۱۶ شد. انگیزه او برای این پروژه از تجربه شخصی با بیماری مرگباری ناشی از خشکسالی به وجود آمد. با استفاده از مواد دورریختنی مانند پوست آووکادو و پرتقال، نیرگین پلیمرهایی را توسعه داد که قادر است صدها برابر وزن خود آب را ذخیره کند. این راه‌حل کم‌هزینه و تجزیه‌پذیر به گیاهان کمک می‌کند تا در طول خشکسالی رطوبت را حفظ کنند، در نتیجه شانس بقای آنها را افزایش داده و امنیت غذایی در مناطقی با منابع آب محدود را کاهش می‌دهد. فراتر از دستاورد علمی او، نیرگین همچنین در حال شکستن کلیشه‌ها و تشویق زنان بیشتری برای دنبال کردن مشاغل علمی است.

۱۵. Mae Carol Jemison

مه کارول جمزون، مهندس و پزشک، کار علمی خود را در پزشکی آغاز کرد و به عنوان پزشک در ارتش صلح و در بخش خصوصی فعالیت کرد. پس از انفجار شاتل چلنجر در سال ۱۹۸۶، او مسیر خود را تغییر داد و به فضانورد تبدیل شد. در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۱۹۹۲، او به نخستین زن آفریقایی-آمریکایی تبدیل شد که به فضا سفر کرد. به عنوان متخصص مأموریت علمی، او بررسی کرد که چگونه سفر به فضا بر مسائلی مانند حالت تهوع، کاهش تراکم استخوان و باروری تأثیر می‌گذارد. علاوه بر دستاوردهای چشمگیرش به عنوان فضانورد، جمزون همچنین یک مهندس، پزشک و کارآفرین برجسته است. او جوایز زیادی برای سهم‌های خود در علم و فناوری دریافت کرده و به عنوان یک حامی قوی برای افزایش تنوع در زمینه‌های STEM شناخته می‌شود.

کلام انتهایی

در مقاله ی معروف ترین دانشمندان زن تاریخ ، با نگاهی به زندگی و دستاوردهای برجسته‌ترین دانشمندان زن تاریخ، شاهد تأثیر عمیق و گسترده آنها بر پیشرفت‌های علمی و فناوری هستیم. از ماری کوری، که کشف‌هایش در زمینه رادیواکتیویته مسیر علم فیزیک را تغییر داد، تا جین گودال، که پژوهش‌هایش در مورد شامپانزه‌ها فهم جدیدی از رفتارهای حیوانات و روابط اجتماعی آنها را به ارمغان آورد، هر یک از این زنان با نوآوری‌های خود مرزهای علم را گسترش داده‌اند.

این دستاوردها نه تنها به توسعه علم کمک کرده بلکه راه را برای نسل‌های آینده هموار کرده است. آنها با تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری، به ویژه در شرایطی که با چالش‌های جنسیتی و اجتماعی روبه‌رو بودند، نمونه‌ای از عزم و اراده انسانی را به نمایش گذاشتند. موفقیت‌های این دانشمندان زن همچنان به عنوان الگویی الهام‌بخش برای زنان جوان و محققان آینده در جستجوی حقیقت و پیشرفت علمی عمل می‌کند.